Bàn về Mâu thuẫn...

Đã bao giờ chúng ta cảm thấy xử lý vấn đề cá nhân chưa bao giờ khó khăn bằng việc đứng ra giải quyết các vấn đề xung đột?! Việc tham gia vào nhiều tổ chức với quy mô, số lượng, loại hình khác nhau, thông qua quá trình quan sát và nhìn nhận, chúng ta có thể nhận thấy nhiều sự khác biệt có thể gây ra mâu thuẫn, hay ý kiến trái chiều có thể gây nhiều xung đột phát sinh: Từ nội tại bản thân, gia đình, tổ chức thiện nguyện hay là doanh nghiệp vì lợi nhuận,... Từ việc làm công quả ở chùa, từ việc bàn bạc về một chuyến đi nghỉ mát, hay từ một vị trí làm công trả lương,... Mâu thuẫn xuất phát từ sự khác nhau giữa văn hóa, tôn giáo, đảng phái, dân tộc. Mâu thuẫn xuất phát từ bất đồng quan điểm về lợi ích hay kỳ vọng các bên. Mâu thuẫn xuất phát từ cái tôi của quá lớn,...

Một thực tế rằng sự khác biệt ấy có thể xuất phát từ khi sinh ra chúng đã chẳng ai hoàn toàn giống ai, chúng ta không giống ai trong số ( 100.000 trứng từ Mẹ x 4000 tinh trùng từ Bố - 1 ) những anh em của mình. Mỗi ngày chúng ta đi những nơi khác nhau, gặp những người khác nhau, bàn về những câu chuyện khác nhau, cụ thể ăn những thứ khác nhau, uống những thứ khác nhau, nghĩ những chuyện khác nhau, đối diện với những vấn đề khác nhau,… Nên kết quả hiện tại bạn cũng khác, và không giống với bất kỳ ai trong hơn 9 tỷ người trên trái đất này. Vì một sợ giây liên kết nào đó, chúng ta đối mặt với nhau, quân quần trong những nhóm người. Hỏi làm sao mà trong những hoạt động có sự giao nhau đó, lại không tránh khỏi va vấp nhau được?!

Mâu thuẫn tồn tại ngay cả bên trong bản thân mỗi người, giữa con tim và lý trí. Ví dụ giữa việc nên yêu ( con tim ), không nên yêu ( lý trí ), giữa trạng thái luyện tập, nỗ lực ( lý trí ) hay đi ngủ ( con tim ),... Trong cơ thể, dưới sự điều khiển và kiểm soát của não bộ, chúng ta còn phải cân nhắc giữa nhu cầu của miệng ( ăn ), mắt ( ngủ ) hay tai ( nghe nhạc ) trong một thời gian bắt buộc phải lựa chọn.

Trong gia đình, mối quan hệ xuất phát từ tình cảm là chính, các mâu thuẫn xảy ra có thể từ tài chính, cách nuôi dạy con, mối quan hệ mẹ chồng - nàng dâu, hay một vài chuyện chung khác,... Khi có mâu thuẫn xảy ra, chúng ta có xu hướng phản ứng lại những tác động làm ta đau, bằng cách bắn ra những câu nói mang tính đả kích người còn lại, làm cho họ đau tương tự như những gì ta trải qua. Thực tế những lời lúc đó sẽ là liều thuốc độc vô hình chuốc vào người đối diện, mãi về sau khi vấn đề được giải quyết nhưng khi nhắc lại những câu nói hoặc hành động đó thì nỗi đau vẫn tái hiện. Vì thế khi có mâu thuẫn xảy ra, nên bình tĩnh và dùng các biện pháp tức thời để ngưng nói xúc phạm, ngưng đả kích nhau và hạ người còn lại xuống. Uống nhiều nước, thủy hạ hỏa, hoặc tạm thời ngưng suy nghĩ và tránh xa nhau cũng là một cách để hỉ xả và làm nguôi đi cơn giận. Thực tế ai cũng đứng ở góc độ mình mà hiểu và không cảm nhận được nỗi đau của người khác. Sự hi sinh của mình - mình hiểu, nỗi đau của mình - mình chịu. Sự hi sinh của họ - họ hiểu, nỗi đau của họ - họ chịu, mà không có bất kỳ một sự giao nhau ngược lại và cần thiết nào. Thêm vào đó là nên bỏ bớt đi "cái tôi" cá nhân. Ai cũng trông đợi người khác hạ mình mà hòa giải, ai cũng cảm thấy cái không khí ngột ngạt trong gia đình, nhưng không tiên phong hạ mình để đẩy cái ngột ngạt đó ra bên ngoài. Nghe nói thì dễ, đọc hiểu cũng dễ, nhưng để bước thực hiện nó thì cần phải có thời gian, hãy thử lần 1, lần 2, lần 3, cho đến khi nào hai bên thực sự có tiếng nói chung. Đợi một thời gian bình tĩnh trở lại, ngồi lại với nhau, trao đổi - lắng nghe, phân tích đúng - sai.

Trưởng thành, đôi khi thông qua sự tranh cãi, va vấp, là lúc mỗi người tự hiểu được những ẩn khuất bên trong bản thân mình mà bình thường nó không có dịp thể hiện ra, có cả mặt tốt cần phát huy và mặt xấu cần sự chấp nhận hay sửa đổi. Trưởng thành, đôi khi là sự lắng nghe, thấu hiểu hay bao dung với nhau hơn một chút. Giống như câu nói "Đôi khi, lời xin lỗi không có nghĩa là bạn sai và người khác đúng, mà có nghĩa là bạn coi trọng mối quan hệ đó hơn những điều đã xảy ra", nên trưởng thành đôi khi là sự nhận thiệt thòi một chút về phía mình. Một kinh nghiệm của bản thân là trong gia đình, phụ nữ có xu hướng cần sự chiều chuộng và chấp nhận, ngay cả khi là họ sai và biết mình có phần vô lý. Nhưng nếu nhận ra sự thấu hiểu, chấp nhận của người nam đa số họ sẽ tự nhận ra cái lỗi sai của mình. Mình là đàn ông mà, đã nhận mình một tiếng là "anh", sự nhường nhịn với "em" đôi khi cũng là điều cần thiết.

Trong tổ chức, môi trường làm việc, mâu thuẫn xuất phát điểm từ việc trái ngược lợi ích cá nhân này với cá nhân khác, lợi ích cá nhân này với lợi ích nhóm, và một trong những yếu tố cốt lõi là ảnh hưởng đến Thời gian - Công sức - Tiền bạc của họ. Nếu như trong gia đình, mối quan hệ xuất phát từ "tình cảm", "tình yêu", "tình thương", thì trong môi trường làm việc, tổ chức, mối quan hệ xuất phát từ một công việc được trả thù lao, hay từ một mục tiêu chung cần công sức của nhiều người cùng thực hiện,… Vậy thì để giải quyết mâu thuẫn, xung đột trong tổ chức, theo mình nghĩ cần cân đối kỳ vọng giữa các bên. Nếu là bộ phận sale, cần cân đối lợi ích và kỳ vọng giữa doanh nghiệp và khách hàng. Nếu là bộ phận nhân sự, cần cân đối lợi ích và kỳ vọng giữa chủ doanh nghiệp và nhân viên. Nếu là bộ phận thuế, cần cân đối lợi ích giữa nhà nước và doanh nghiệp, doanh nghiệp và các bên tư vấn,… Nhưng bên cạnh đó, nhiều môi trường, tổ chức cho chúng ta thấy rằng, những cá nhân trong doanh nghiệp, tổ chức, ngoài mối quan hệ đồng nghiệp, đồng môn, họ còn giữ được mối quan hệ anh - em đúng nghĩa: tương hỗ, tương trợ, hỗ trợ và khuyến khích nhau phát triển. Và đó là điều các doanh nghiệp, tổ chức luôn muốn hướng tới. Đôi khi, sự mâu thuẫn giữa các cá nhân trong tập thể cũng giúp chúng ta phát hiện ra được đâu là lỗ thủng của quy trình, và cần phải cải thiện. Nếu quy trình được quy định rõ ràng, phân công - phân nhiệm thì sẽ hạn chế được khá nhiều nếu không nhắc đến hầu hết các mâu thuẫn có thể xảy ra.

Bằng cách kiểm soát được cái tôi cá nhân, để bản thân cảm thấy bình-an-yên, luôn nỗ lực vì một mục tiêu chung, gia đình hạnh phúc thuận hòa hay tổ chức phát triển bền vững hay vận hành trơn tru, việc lựa chọn là ở mỗi người.

Hi vọng chúng ta có thể hạn chế được nhiều mâu thuẫn có thể xảy ra và tìm cách khắc phục thay vì phá hỏng một mối quan hệ tốt đẹp sẵn có, chúc mọi người an vui! <333

#SG, 07.08.2020